Γιατί η Uber δεν ανήκει στη Sharing Economy

 

Γράφει ο Κώστας Παπαπαναγιώτου

Η Uber, είναι μια εταιρία -πλατφόρμα που δίνει τη δυνατότητα σε έναν επιβάτη να μετακινηθεί από το σημείο Α στο Β, καλώντας έναν οδηγό που συνεργάζεται μαζί της. Ο οδηγός μπορεί να είναι επαγγελματίας όπως στην Uber Black, ή ερασιτέχνης όπως στην UberX. Το τελευταίο ακούγεται σαν υπηρεσία πειρατικού ταξί και μάλλον είναι. Αυτή, όμως, είναι η μία όψη.

Η ίδια η Uber παρουσιάζεται ως ένας από τους πιο δυναμικούς εκπροσώπους της νέας ανερχόμενης Οικονομίας Διαμοιρασμού, όπως είναι ο ελληνικός όρος για την Sharing Economy. Ας εξετάσουμε τον ισχυρισμό αυτό με εργαλείο τον ορισμό του καθηγητή Κόεν Φρένκεν1 που παρουσιάσαμε στο προηγούμενο σημείωμά μας:«Ορίζουμε ως Οικονομία Διαμοιρασμού την παραχώρηση από έναν καταναλωτή σε άλλο προσωρινής πρόσβασης σε φυσικά περιουσιακά στοιχεία του τα οποία δεν αξιοποιεί πλήρως (υπάρχει δηλαδή αδρανής δυναμικότητα σε αυτά), πιθανώς για χρήματα».

Η συναλλαγή μέσω Uber λαμβάνει χώρα μεταξύ καταναλωτών (consumer-to consumer ) και η πρόσβαση στο όχημα είναι πράγματι προσωρινή. Ωστόσο δεν πληρούται η τρίτη προϋπόθεση, αυτή της αδρανούς δυναμικότητας. Δεν υπάρχει αδρανής δυναμικότητα αφού το δρομολόγιο δεν θα γινόταν αν δεν υπήρχε ο επιβάτης να το ζητήσει. Συνεπώς δεν εντάσσεται στην Οικονομία Διαμοιρασμού αλλά στην κατά-παραγγελία οικονομία (on-demand economy).

Το ζήτημα της κατάταξης μιας οικονομικής δραστηριότητας σε μια ορισμένη κατηγορία φαίνεται από καθαρά ακαδημαϊκό έως εντελώς βαρετό, όμως αφορά ευρύτερα την κοινωνία αφού το είδος της δραστηριότητας προσδιορίζει και το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας κάτω από το οποίο πρέπει να τεθεί. Αντιλαμβανόμαστε ότι δεν μπορεί να ισχύσει κοινό πλαίσιο για δραστηριότητες τύπου Airbnb και Uber όχι μόνο λόγω του ότι η πρώτη δραστηριοποιείται στο χώρο της φιλοξενίας ενώ η δεύτερη στις  μεταφορές, αλλά, κυρίως, γιατί η δομή τους είναι ουσιωδώς διαφορετική.

Άρα, αφού η Uber δεν ανήκει στην Οικονομία Διαμοιρασμού θα πρέπει να τη ρίξουμε στην πυρά;

Κάθε άλλο θα λέγαμε γιατί ένα από τα γνωρίσματα της κατά-παραγγελία Οικονομίας είναι η δυνατότητά της να καλύπτει μεγάλες αυξομειώσεις στη ζήτηση, γνώρισμα ιδανικό για χώρες όπως η Ελλάδα, όπου για τουλάχιστον τέσσερις μήνες του χρόνου παρουσιάζεται εξαιρετικά αυξημένη τουριστική κίνηση και αντίστοιχες ανάγκες στέγασης, σίτισης, μεταφοράς, οι οποίες όμως παύουν να υφίστανται μετά το πέρας της τουριστικής περιόδου.

Φαίνεται λοιπόν ότι το ζήτημα της χρησιμότητας της Uber παραμένει αμφισβητήσιμο· έχει εγείρει μεγάλες αντιθέσεις διεθνώς, ενώ στη χώρα μας της έχει κηρύξει τον πόλεμο το πανίσχυρο συνδικάτο των οδηγών ταξί Αττικής με τον άριστα δικτυωμένο στους διαδρόμους της εξουσίας πρόεδρό του. Ως εκ τούτου θα μας απασχολήσει ξανά.

Ο Κώστας Παπαπαναγιώτου είναι μαθηματικός και υποψήφιος διδάκτορας Οικονομικών.

·                     Βασίζεται στο: Papapanayiotou Constantinos, “Is Sharing Economy a first step towards a more cooperative economy or is it a path to even more fierce neoliberalism?”, International Conference of International Business, Thessaloniki, May 2017

·                     Frenken Koen, 2017, “Political economies and environmental futures for the sharing economy”, Philosophical Transaction. R. Soc. A 375:20160367.

πηγή