Η Καταλονία απέναντι στο σύγχρονο φρανκισμό

Η κατασταλτική επιδρομή του ισπανικού κράτους έχει διπλό αποδέκτη. Από τη μία «τραβούν το αυτί» στην καταλανική ελίτ. Από την άλλη, δείχνουν τα δόντια στο λαϊκό κίνημα ευρύτερα, χρησιμοποιώντας μεθόδους με άρωμα χούντας. Κρίσιμη η πορεία προς το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Καταλονίας την 1η Οκτώβρη, πολύ σημαντικός ο ρόλος του κινήματος και της ανεξαρτησιακής Αριστεράς.

Του Βαγγέλη Μόσχου

Το πρωί της Τετάρτης, η κυβέρνηση της Ισπανίας καθώς και οι δυνάμεις καταστολής του Ισπανικού κράτους, κατάφεραν να κάνουν γνωστό απ’ άκρη σε άκρη του κόσμου το, προκηρυγμένο από την Καταλανική κυβέρνηση, δημοψήφισμα της 1ης Οκτωβρίου με διακύβευμα την ανεξαρτησία της Καταλονίας. Η ισπανική εθνοφυλακή, σε μια άνευ προηγουμένου επιχείρηση, κουρελιάζοντας και το τελευταίο πρόσχημα αστικής δημοκρατίας, συνέλαβε 14 μέλη της κυβέρνησης, δεκάδες πολίτες που βρίσκονταν στους δρόμους, περικύκλωσε κτίρια των διοικητικών αρχών και πολιτικών κομμάτων για να ακολουθήσουν σωρεία αντιδράσεων, τόσο εγχώριες όσο και διεθνείς.

Οι δρόμοι πλημμύρισαν ξανά με κόσμο, όπως έγινε και στην καθιερωμένη πορεία υπέρ της ανεξαρτησίας στις 11 Σεπτέμβρη, ο οποίος όμως πλέον βρισκόταν εκεί εξοργισμένος, έτοιμος να υπερασπιστεί τις δημοκρατικές ελευθερίες, σε ευθεία αντίθεση με τις εφαρμοσμένες τρομοκρατικές πρακτικές και τις δυνάμεις καταστολής. Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Μαριάνο Ραχόι, σε ένα φρανκικής έμπνευσης διάγγελμα απείλησε ευθέως πως η επιχείρηση αυτή ήταν μόνο η αρχική προειδοποίηση των όσων θα συμβούν, αν οι καταλανικές αρχές δεν συμμορφωθούν με τις επιταγές του νόμου του ισπανικού κράτους. Μάλιστα, η κυβέρνηση δεν παρέλειψε να αναστείλει ντε φάκτο,την αυτονομία της Καταλανικής επαρχίας, δεσμεύοντας τα δημόσια οικονομικά της, παίρνοντας υπό τον έλεγχο της Ισπανίας μια σειρά υπουργείων της, αλλά και μεταφέροντας 5.000 αστυνομικούς οι οποίοι διαμένουν σε ενοικιαζόμενα κρουαζιερόπλοια στο λιμάνι της Βαρκελώνης!

Όμως το ζήτημα της καταλανικής ανεξαρτησίας δεν είναι μια καινούργια υπόθεση. Η υπόσταση του καταλανικού έθνους είχε κτυπηθεί ευθέως την μαύρη περίοδο της φρανκικής δικτατορίας, δημιουργώντας ένα λαϊκό κίνημα υπεράσπισης της αυτοδιάθεσης του λαού που συνεχίστηκε από την μεταπολίτευση μέχρι τις μέρες μας, στις περιοχές της καταλανικής επαρχίας. Στα πρόθυρα της καπιταλιστικής κρίσης, το ανεξαρτησιακό κίνημα βίωσε «ακμή» και στις μητροπόλεις της Καταλονίας, με τις συγκεντρώσεις της 11ης Σεπτέμβρη να γίνονται κάθε χρόνο και πολυπληθέστερες και τα μπαλκόνια σε κάθε γειτονιά να κρεμούν την κίτρινη και κόκκινη καταλανική «Εσταλλάδα» ή, αλλιώς, τη σημαία με το αστέρι. Αυτό το κίνημα αξιοποίησε για να προωθήσει τα δικά της συμφέροντα η ανερχόμενη, με γερές βάσεις στη βιομηχανία και τον τουρισμό, καταλανική αστική τάξη, απαιτώντας μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας από το Ισπανικό κράτος αλλά και μεγαλύτερη ευελιξία στον διεθνή ανταγωνισμό και στη σκακιέρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, τα «χλιαρά» στο ζήτημα της ανεξαρτησίας καταλανικά αστικά κόμματα, μετατράπηκαν σε θερμούς υποστηρικτές της, φτάνοντας στο σχηματισμό δύο κυβερνήσεων με κεντρικό πυρήνα το αίτημα της αυτονόμησης, με την τελευταία να προκηρύσσει το επίμαχο δημοψήφισμα.

Από την άλλη, πλήθος κοινωνικών οργανώσεων, σωματείων και φορέων, έχουν πλέον υιοθετήσει ενεργά το αίτημα της ανεξαρτησίας, αλλά και ριζοσπαστικές πολιτικές εκφράσεις του κινήματος αυτού, όπως το κόμμα της ανεξαρτησιακής Αριστεράς CUP έχουν αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια στο πολιτικό προσκήνιο. Το CUP, από ένα «ομοσπονδιακής λογικής» κόμμα, με ρίζες στο ανεξαρτησιακό κίνημα και αριστερές-ελευθεριακές πολιτικές καταβολές, μετατράπηκε σε κεντρικό παίκτη στο Καταλανικό κοινοβούλιο, κερδίζοντας το 8% των ψήφων στις τελευταίες εκλογές της αυτόνομης επαρχίας. Ο σχηματισμός της παρούσας κυβέρνησης κατέστη δυνατός μόνο με την ψήφο εμπιστοσύνης που πρόσφεραν οι βουλευτές του CUP, αφού τα μέλη των καταλανικών αστικών κομμάτων που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας, δεν συγκροτούσαν πλειοψηφία. Η καταλανική κυβέρνηση, παρά την φαινομενικά «σκληρή» της στάση τις τελευταίες μέρες, η οποία εκφράστηκε μέσα από το διάγγελμα του πρωθυπουργού Καρλ Πουτζεμόντ, περί σίγουρης διεξαγωγής του δημοψηφίσματος ανεξάρτητα από τις ισπανικές ενέργειες, ήταν αυτή που μέχρι πρότινος μίλαγε για «σκληρή διαπραγμάτευση» με την ισπανική κυβέρνηση, ενώ συνέχιζε βέβαια την ίδια αντιλαϊκή πολιτική περικοπών όλων των κοινωνικών παροχών. Έτσι το αριστερό CUP εμφανίζεται σήμερα σαν το πολιτικό κόμμα εκείνο που υπερασπίζεται την «ανεξαρτησία μέχρι τέλους» έναντι των κυβερνητικών παλινωδιών. Όσον αφορά τα υπόλοιπα, εξ’ Ισπανίας προερχόμενα κόμματα που συμμετέχουν στο κοινοβούλιο, τάσσονται είτε αρνητικά (PP, PSC, Ciutadans), είτε διφορούμενα, όπως για παράδειγμα οι Podemos, οι οποίοι διαθέτοντας ιδιαίτερη δύναμη στην Καταλονία, με τους διάφορους πολιτικούς συνασπισμούς τους στο κοινοβούλιο και στην αυτοδιοίκηση, παίρνουν στάση Πόντιου Πιλάτου απέναντι στην ανεξαρτησία.

Οι ενέργειες αυτές λοιπόν του ισπανικού κράτους, έχουν διπλό αποδέκτη. Από τη μία «τραβούν το αυτί» στην καταλανική ελίτ, δείχνοντας τη συγκρότηση και την κυριαρχία της Ισπανικής ελίτ, την οποία μάλιστα έχουν στηρίξει πολλάκις οι αξιωματούχοι της ΕΕ. Δεν επιτρέπουν το παραμικρό ρήγμα στην πολιτική που ακολουθείται. Από την άλλη, φοβούμενοι ότι μια πολιτική έξαρση του «καταλανισμού» μπορεί να ανοίξει τους ασκούς του Αιόλου, δημιουργώντας μια ανάταση στο λαϊκό κίνημα ευρύτερα στην Ισπανία, δείχνουν τα δόντια μέσω της έντασης της καταστολής, της τρομοϋστερίας και της επαναφοράς ενός αρώματος χούντας πάνω από την καταλανική επαρχία.

Υπό αυτήν την έννοια, οι εξελίξεις μέχρι την ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Θα κριθεί το κατά πόσο το λαϊκό κίνημα, και ιδιαίτερα οι οργανωμένες του εκφάνσεις, θα μπορέσουν να αναδειχθούν στο προσκήνιο της πολιτικής διαπάλης, αν θα βγουν νικητές ενάντια στην αυταρχική πολιτική του Ραχόι και της ισπανικής ελίτ αλλά και τα όνειρα της αντίστοιχης καταλανικής, να σύρουν έναν ολόκληρο λαό πίσω από τις δικές τους επιδιώξεις, κάτω από ένα εθνικό για αυτούς πρόσχημα. Ακόμη περισσότερο, όμως, η δύναμη του λαϊκού κινήματος θα είναι αυτή που θα κρίνει το κατά πόσο, την επομένη του δημοψηφίσματος, η λαϊκή θέληση για αυτοδιάθεση θα μπορέσει να πάρει σάρκα και οστά, κόντρα στα κατάλοιπα του φρανκικού καθεστώτος αλλά και στις συμφωνίες κάτω από το τραπέζι που ζητούν μια επανάληψη του ελληνικού σκηνικού.

πηγή